Gerommel met groen

shot_2430

Stadsdeel Zuidoost en Groengebied Amstelland gaan verder met hun aanval op het groen. De waterspeelplaats in het Gaasperpark wordt gerenoveerd en overal verschijnen berichten hierover, maar er wordt wel wat verzwegen. Aan de betrokkenen werden andere dingen meegedeeld, namelijk dat de heg weg moest om daar een kleine evenementenlocatie te maken. Er waren horecaplannen, en een plan voor een avonturenspeelplaats van natuurlijke materialen. Hout voor de BBQ? Of natuurlijk beton? Natuurlijk ijzer? En is er ook geld voor onderhoud en handhaving? Jaensch meldde in de Bestuurscommissie dat er voor de 'opwaardering' Gaasperplas 180.000 euro beschikbaar zou komen grotendeels uit opbrengsten uit evenementen, deels betaald door de stad deels door GGA. Onduidelijk is welk deel aan daadwerkelijk natuurbeheer/ontwikkeling besteed wordt/is en welk deel als projectkosten vooral naar Recreatie Noord-Holland N.V. gaat. Al deze plannen voor de waterspeelplaats zijn nooit op tafel gelegd bij besprekingen met omwonenden, noch in de Bestuurscommissie, noch bij GGA. In de Echo gaat het weer over openheid en herkenbaarheid waarvoor bosjes gedund moeten worden (zichtlijnen op het busstation en de benzinepomp versterken?) en het kappen van een grote populier om meer licht op de plantvakken (voormalige fietsenstalling van Open Air – ziet er abominabel uit) een kans te geven?

Thieme

PvdD: "Marianne Thieme maakt op Prinsjesdag een statement tegen greenwashing in het kabinetsbeleid. Ze draagt een door Erny van Reijmersdal ontworpen jurk met 100-eurobiljetten. De biljetten symboliseren de financiële belangen die het kabinet opnieuw hoogste prioriteit geeft. De groene stola en hoed vormen het symbool van greenwashing: het met groene woorden camoufleren van een kil en natuuronvriendelijk beleid. Thieme roept het kabinet op daadwerkelijk groene maatregelen te treffen in plaats van steeds business as usual voorrang te geven en dat te maskeren met zogenaamde duurzame maatregelen.

“Het kabinet treft vooral maatregelen die financiële belangen dienen, terwijl ambities voor dieren, natuur en milieu niet worden waargemaakt. We horen wel steeds groene woorden, maar het blijft bij woorden; een likje groene verf. Pure greenwashing”, aldus Thieme."

AnderEuropa: "Gisteren had in de milieucommissie van het Europees Parlement een stemming plaats over het nog langer verlenen van gratis CO2-emissierechten aan een aantal sectoren. Bedrijven die CO2 produceren moeten hiervoor in principe betalen, in de vorm van ‘emissierechten’, die ze op een CO2-markt kunnen kopen. Dit zou bedrijven ertoe moeten aanzetten minder polluerende procédés te ontwikkelen, maar de huidige marktprijs  van ongeveer 6 euro per ton CO2 is allesbehalve een stimulans. Erger nog: de meest polluerende sectoren zoals cement en staal krijgen hun emissierechten gratis. Deze overgangsregeling moest vermijden dat bedrijven delocaliseren naar landen die geen of minder eisen stellen (‘ koolstoflekkage’). Maar de Europese Commissie (EC) hanteerde een fictieve prijs van 30 euro/ton CO2 om uit te maken welke sectoren daarvoor in aanmerking komen. Op basis daarvan stelde de EC voor dat o.a. de cement- en staalindustrie hun emissierechten gratis blijven krijgen.

Over dit voorstel werd dus ... in de milieucommissie van het Europees Parlement gestemd, een stemming die doorslaggevend is voor de toekomstige stemming in plenaire zitting van het Parlement. De commissie stemde in met het EC-voorstel; er zullen dus naar alle waarschijnlijkheid  tot minstens 2020 gratis vervuilingsrechten blijven uitgedeeld worden. Er zou alleen verzet geweest zijn van groenen en sommige socialisten, die de gang van zaken te weinig transparant vinden.

Hoe absurd deze ‘klimaatpolitiek’ is, blijkt uit het feit dat de emissierechten zo kwistig uitgedeeld worden dat bedrijven de gratis ontvangen en niet gebruikte rechten verkopen op de koolstofmarkt. Staalproducent Arcelor Mittal verdiende er al miljoenen mee."

VroegeVogels: "De vergroeningsmaatregelen die voortvloeien uit het Europese landbouwbeleid werken juist averechts. Dat zeggen de Werkgroep Grauwe Kiekendief en de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap. Door de invulling die de Tweede Kamer er aan geeft dreigen akkerranden, waar nu soorten als grauwe kiekendief, velduil en korenwolf (hamster) van profiteren, te verdwijnen. Soorten die zeldzaam zijn en waar  Nederland een internationale verantwoordelijkheid voor heeft. In Groningen is de grauwe kiekendief zelfs door de aanleg van akkerranden voor uitsterven behoed.

Volgens het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid moet 5% van het akkerareaal worden ingericht als 'ecologisch aandachtsgebied'. Per hectare krijgt een akkerbouwer daar méér groenpremie voor dan voor de ecologisch veel waardevollere akkerranden. Maar voor die 'vergroening' hoeft die boer minder te doen. De landbouwlobby heeft afgedwongen dat landbouwgewassen die stikstof binden (groenbemesters) ook mogen worden meegeteld als ecologisch aandachtsgebied. En die zijn juist weer van geen enkele waarden voor kiekendief en velduil."

Een paar jaar geleden begon de ANWB een lobby om het beleid van Natuurmonumenten te dwarsbomen. Natuurverenigingen moesten volgens de ANWB-directeur fuseren, er moesten banen geschrapt worden want de kosten in de sector waren te hoog. De kosten die autorijders veroorzaken zijn gigantisch veel hoger (snelwegen, ongelukken, milieuvervuiling). Dus zouden de autobezitters eens de portemonnee moeten trekken en veel meer moeten betalen om de schadelijke gevolgen van het autorijden nog enigszins te compenseren. Maar dat doen ze natuurlijk niet. Onder het mom van 'geef de natuur terug aan het volk' moet de heilige koe de natuur in - waar zijn die autobanen tenslotte voor?!

Noord Holland

Natuurmonumenten houdt momenteel een enquête over het natuurbeleid. Overal worden discussiebijeenkomsten georganiseerd om de meningen te peilen. Ook in Amsterdam. En ja hoor, ook daar was iemand van de ANWB die het hoogste woord voerde en zelfs het lef had om te zeggen dat hij geen lid was van Natuurmonumenten. Ook Ivar Manuel van D66 deed een duit in het zakje, door te beweren dat er natuurgebieden waren met kwaliteitsnatuur en daartegenover parken waar evenementen plaats zouden moeten vinden. Onzin natuurlijk, je vindt soms meer biodiversiteit in parken dan in natuurgebieden. De hele vergadering was een beïnvloedingspoging om evenementen te pushen in alle parken van Amsterdam. De moderator deed zijn werk ook behoorlijk agressief door sommige mensen gewoon de mond te snoeren. Nogal teleurstellend. De enige boswachter in het panel zat er een beetje verloren bij. Dit is weer Nederland ten voeten uit. De eeuwige autolobby die meent overal zijn zin te moeten krijgen. En dan heb je nog de autobezitter zelf die het recht opeist op met zijn autootje naar natuurgebieden te mogen rijden en daar gratis zijn auto te mogen parkeren. 

OneWorld: "De tegeltuin is in opkomst. Zeker het afgelopen decennium zijn tienduizenden stukjes groen omgetoverd in degelijke grijze vlaktes. Tuinen, perken, bomen, alles moet eraan geloven. Geert van Poelgeest van Operatie Steenbreek weet wel hoe dat komt. "Het is gemak. Mensen zien een tuin als het verlengde van hun woonkamer. Een betegelde tuin vergt in hun ogen weinig onderhoud en het is makkelijk om er een terrasje op te zetten."

Operatie Steenbreek is een landelijke werkgroep van onder meer de universiteiten van Wageningen en Groningen, enkele  grote gemeenten, milieucentra en stadsecologen. Samen startten ze anderhalf jaar geleden het initiatief om het groen terug te krijgen in de voor- en achtertuinen van huizen. En dat is niet alleen een esthetische kwestie.

"Een gebrek aan groen is in de eerste plaats slecht voor de natuurlijke kringloop", vertelt Van Poelgeest. "Bomen, bloemen en planten die er normaal groeien en dieren worden verdreven. Maar het heeft nog veel meer gevolgen. Het water kan de grond niet in en spoelt bij een flinke regenbui het riool in dat de hoeveelheid helemaal niet aan kan. Kijk maar naar de beelden van 28 juli, dan zie je wat er kan gebeuren."

De beruchte hoosbui staat nog bij veel Nederlanders vers in het geheugen. De brandweer had in steden als Amsterdam, Utrecht en Arnhem dagenlang de handenvol aan het leegpompen van ondergelopen kelders en straten. Het water kon geen kant op, de riolen waren overvol. Grotendeels de schuld van de toegenomen bestrating en betegeling. In Nederland is ruim 7 procent van het landoppervlak versteend. Daarmee is het, achter Malta, het tweede meest 'versteende' land van Europa, ver boven het Europees gemiddelde van een kleine 2 procent.

De ondergang van groene tuinen heeft naast de slechte afvoer van regenwater nog een ander negatief effect: de temperatuur stijgt. Een of twee graden meer kan al leiden tot een hoger sterftecijfer, vooral bij ouderen. Opvallend is ook dat Den Haag door de hoge 'tegeldichtheid' de heetste stad van Nederland is. Letterlijk. Terwijl de ligging aan zee juist voor verkoeling moet zorgen.

Om Nederlanders bewust te maken van de problemen die de tegeltuinen veroorzaken, start Operatie Steenbreek in 2015 in vijf steden (Eindhoven, Amersfoort, Den Haag, Groningen en Leeuwarden) met een pilot. In de eerste plaats wordt hierbij in kaart gebracht hoe groot de problematiek nou eigenlijk is. Vervolgens wordt een start gemaakt met het informeren en adviseren van bewoners om hun tuinen weer te 'vergroenen'. Daarbij worden tuincentra, gemeenten en andere werkgroepen nauw betrokken. Want een structurele verandering kan volgens Van Poelgeest alleen door samenwerking in gang worden gezet. In zijn ogen moeten er bovendien wat misverstanden de wereld uit worden geholpen. "Een groene tuin hoeft bijvoorbeeld helemaal niet meer onderhoud te kosten. Als je het slim inricht bespaar je een hoop werk.""

egeltuin_of_tegeltuin

Dichtbij: "Deskundigen zijn namelijk van mening dat het massaal betegelen van tuinen mogelijk kan leiden tot overbelasting van de rioolstelsels met grote hoeveelheden afvloeiend water.

Een tweede probleem met de tegeltuinen is de verandering van het stedelijk microklimaat. Verharding heeft andere stralings- en thermische eigenschappen dan vegetatie. Steen warmt bij bezonning sterk op en houdt de warmte lang vast. Met name in hete zomers worden hittegolven in het stedelijk gebied versterkt, en ’s nachts blijven de temperaturen hoog met een slechte nachtrust als gevolg. Begroeiing heeft dankzij de verdamping van water een duidelijk verkoelend effect en zorgt voor minder extreme temperaturen.

Een derde probleem betreft de afname van de stedelijke biodiversiteit. Veel soorten insecten en vogels zijn door de intensivering van de Nederlandse landbouw in toenemende mate afhankelijk van stedelijk gebied. In versteende tuinen is voor deze dieren niets te halen en elke vorm van beschutting ontbreekt. Bij voortschrijdende verharding zullen dergelijke soorten onherroepelijk in aantal afnemen. Voor meerdere soorten hommels en solitaire bijen bijvoorbeeld vormen stedelijke tuinen in potentie een belangrijke habitat. Hetzelfde geldt voor zweefvliegen, waterjuffers en een aantal soorten vlinders. 

De vraag wat mensen bezielt om hun tuin geheel te bedekken is een hele interessante. Een hypothese is dat het mensen “te veel tijd kost” om een tuin te onderhouden. Verder lijkt het erop dat de tolerantie jegens groen in zijn algemeenheid aan het afnemen is, evenals de verbondenheid die mensen voelen met groen. Groen is goed voor in natuurreservaten en weilanden, maar alstublieft niet in mijn eigen tuin. Het veroorzaakt overlast en kost alleen maar tijd. De diepere drijfveren achter deze markante attitudetransformaties zijn nog altijd versluierd en vormen een interessant subject voor sociologisch onderzoek.

Naast de materiële welvaart die ons dit heeft opgeleverd is er ook een duidelijke schaduwzijde: de meeste burgers-consumenten houden in hun beslissing geen rekening met de gevolgen van die beslissing voor de collectiviteit. En nu komen we weer terug bij het betegelen van de tuin. Op individueel niveau een daad, op maatschappelijk niveau dus een “mis”daad."

Wat heb je liever: egels of tegels in de tuin?

© 2009