Beschikbare en nodige bijenvolken
Klik voor vergroting
WageningenUR: "Er dreigt in Europa een flink tekort aan bijen voor de bestuiving van voedselgewassen. Dat blijkt uit onderzoek van een grote groep Europese wetenschappers, waaronder David Kleijn en Jeroen Scheper van Alterra en Wageningen University. In een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE laten zij zien wat er aan de hand is, en hoe dat komt. Klimaatverandering speelt daarbij een onverwachte rol.
De afname van het aantal bijenvolken in heel Europa heeft geleid tot bezorgdheid over de vraag of er in de toekomst nog wel voldoende bijen zijn voor de bestuiving van landbouwgewassen. Wereldwijd heeft zo’n 75 procent van de voedselgewassen bestuiving nodig om te produceren.
Meer bestuiving nodig
Een internationale groep onderzoekers uit o.a. Engeland, Frankrijk, Zweden, Duitsland en andere landen uit Oost- en Zuid-Europa, waaronder David Kleijn en Jeroen Scheper, heeft met behulp van data uit 41 Europese landen de verhouding onderzocht tussen het aanbod aan bijenvolken en de behoefte aan deze bestuivers in 2005 en 2010. Zij kwamen tot de, tamelijk verontrustende, conclusie dat in die korte periode van vijf jaar de vraag naar bestuiving van gewassen 4,9 maal zo snel steeg als het aanbod aan bijenvolken. “Dat komt er op neer”, zegt David Kleijn, “dat in 22 landen de bijen onvoldoende in staat waren om meer dan 90 procent van de gewassen goed te bestuiven. Als wilde bijen dit tekort niet aanvullen is de oogst daar op dit moment dan ook sub-optimaal. En dan hebben we het overigens alleen nog maar over aangeplante gewassen, en niet over wilde planten.”
Meer gewassen voor biobrandstof
Eén van de redenen van dit toenemende tekort aan bijenvolken is de grote uitbreiding in Europa van gewassen, die worden aangeplant voor energie. Omdat Europa in toenemende mate het klimaatprobleem te lijf wil gaan door het gebruik van biobrandstoffen, is de vraag naar oliehoudende gewassen als koolzaad, zonnebloem en soja sterk verhoogd. In 38 bestudeerde landen steeg dit aantal met 32%, met name in landen binnen de Europese Unie. David Kleijn: “Er valt voor onze bijen dus steeds meer te bestuiven. En volgens het Europese beleid moet het aandeel biobrandstoffen nog verder groeien, met zo’n 10 procent in 2020. Vraag en aanbod van bestuiving zullen daardoor steeds verder uiteen lopen.”"
Ook in Nederland is er behoefte aan meer bijen. In Zuidoost zijn fruitbomen geplant en die zullen per definitie meer bijen nodig hebben voor hun bestuiving. In de tuincentra en andere verkooppunten worden tegenwoordig grote aantallen 'vleesetende' planten aangeboden. Die eten niet alleen vliegjes maar ook bijen. Dat is niet zo'n goede ontwikkeling, want voor buiten, in tuin of op balkon zijn ze schadelijk voor de bijenstand.