De rechter heeft net een uitspraak gedaan over de zaak Zwarte Piet. Het enige dat overeind is gebleven van de eisers is dat de figuur van Zwarte Piet een inbreuk kan zijn op het privéleven van sommige zwarte mensen, gebaseerd op de Rechten van de Mens. Dat is een uitspraak die zowel de geit als de kool lijkt te sparen omdat de burgemeester nu door de rechter verzocht is dit argument van inbreuk op het privéleven opnieuw in overweging te nemen. Het bijzondere is dat niet iedere zwarte een probleem heeft met Zwarte Piet. Wat mij betreft wordt de hele kwestie opgelost door eenvoudig van Sinterklaas een zwarte of gele man te maken, en Piet mag ook alle kleuren van de regenboog hebben.
Of we blij moeten zijn met deze uitspraak is nog de vraag. Op het eerste gezicht lijkt dit een redelijke uitspraak. Ook de lgbt groepen zouden zich hierop kunnen beroepen en bijvoorbeeld andere, bijvoorbeeld religieuze, groeperingen aanklagen voor inbreuk op hun privéleven. Op zich misschien een goede ontwikkeling. Maar, is daarmee niet het hek van de dam? Met een beetje onwil kunnen ook die religieuze groeperingen, en ik denk daarbij vooral aan de militante islam, zich op hun privéleven beroepen. Dat gaat een gigantische chaos veroorzaken. Daarom denk ik dat deze uitspraak niet verstandig was. Om te beginnen zie ik een toename van rechtszaken waarbij andere groepen beschuldigd worden van inbreuk op hun privéleven. En dan heb je nog de polarisatie in de maatschappij. Dat is nergens goed voor. Het ergste vind ik nog dat deze uitspraak tegenstrijdigheden oproept. Nu zouden mensen die nooit iets racistisch hebben bedoeld met Zwarte Piet ineens als eigenlijk toch wel racisten beschouwd kunnen worden waardoor ze zich aangetast zouden kunnen voelen in hun privéleven. Zo vernietigt deze uitspraak zichzelf. De boemerang keert keihard terug.
Misschien is dit toch een geval van een kleine groep zwarte mensen die hun gram willen halen en zelfs mogelijk racistische bedoelingen hebben of hun rancune kwijt willen, mogelijk is het een kwestie van hun eigen minderwaardigheidsgevoel. Is er iets mis met zwart zijn? Niet voor niks gebruiken veel gekleurde mensen witmakers om hun huid blanker te maken. Dat zal ongetwijfeld een rol spelen. Moet je dan toegeven aan deze eigenlijk foute neiging van mensen? Moet je dan elke verwijzing naar de kleur zwart uitbannen? Waar is de slogan 'black is beautiful' gebleven?
Voelen zwarte mensen zich nog steeds getraumatiseerd door de slavernij? Het is mogelijk. Gelukkig zijn die koloniale tijden grotendeels over, wat nog niet betekent dat de situatie in deze voormalige koloniën verbeterd is voor de bevolking daar. Slavernij en onderdrukking bestaan echter nog steeds, op een enigszins andere manier, maar het neoliberalisme tiert nog steeds welig, onderdrukt miljoenen mensen en ontzegt ze een menswaardig bestaan. De neoliberalen van nu verkondigen hun weerzin van de praktijken van vroeger, maar dat is meestal politieke correctheid en propaganda. De rabiate neoliberaal ziet maar twee soorten mensen, diegenen die alle rechten van de wereld hebben en diegenen die nauwelijks rechten hebben.
Deze kwestie is niet zo eenvoudig als mag lijken. Slavernij bestond al voor de opkomst van de koloniën. Het is zeker geen zwart-wit kwestie, met een 100% goede kant en een 100% slechte kant. Het gaat telkens om een kleine invloedrijke groep individuen, de neoliberalen van die tijd, die hun wil oplegden aan de meerderheid. De Nederlandse bevolking bestond niet uitsluitend uit slavendrijvers en de Afrikaanse bevolking was niet louter slachtoffer. Het grote aantal weeshuizen dat in Nederland bestond in de kolonietijd was het gevolg van de grote aantallen slachtoffers - niet zozeer door gevechten, hoewel die natuurlijk ook meespeelden - maar hoofdzakelijk door ziekte van zeelieden en soldaten die naar de koloniën waren ingescheept. Ook voor hen was het geen pretje. Charles Mann noemt dat de Columbian Exchange, de soms extreme gevolgen van de globalisering (kolonisering) voor ecologie en gezondheid, in het bijzonder de uitwisseling van ziekten voor mens en ecologie van continent tot continent die begon na de landing van Columbus in Amerika.
1493 - Charles C. Mann, p. 332 en verder (Ned. vertaling): "One of the most persistent myths about the slave trade is also one of the most pernicious: that Africans' role was wholly that of hapless pawns. Except for the trade's last few decades – and arguably not even then – Africans themselves controlled the supply of African slaves, selling them to Europeans in the numbers they chose at prices they negotiated as equals. To be sure, Europeans tried to play off slavers against each other to get lower prices. But Africans played off European buyers against each other, too, captain against captain, nation against nation.
Broadly speaking, according to Thornton, the Harvard historian, "slaves were the only form of private, revenue-producing property recognized in African law".
Foreign observers noticed that the surplus and tribute slaves didn't always have to work hard or for long periods of time, and they often concluded that African slavery was inherently less brutal than slavery in the Americas.
If Africans were not forced by Europeans to sell other Africans, why did they do it? In some sense, the question is an example of 'presentism' – the projection of contemporary beliefs onto the past. Few Europeans or Africans at this time viewed slavery as an institution that needed to be explained, still less as an evil to be decried. Slavery was part of the furniture of everyday life; in both Europe and Africa, depriving others of their liberty wasn't morally problematic, though it was bad to enslave the wrong person. Christians, for example, were generally not supposed to enslave fellow Christians, though breaking this rule was sometimes permitted. Africans sold other Africans into slavery more often than Europeans less because of their different attitudes towards liberty than because of their different economic systems.
When Europeans arrived [in Africa], they easily tapped into the existing slave trade. African governments and merchants who were already shipping human beings could increase production to satisfy the foreigners' demands. Sometimes political leaders would hike criminal penalties to obtain slaves. Scofflaws, tax cheats, political exiles, unwanted immigrants – all went in the hopper. Usually, though, armies were sent to raid other nations. Or soldiers could abduct an important person in a neighboring polity and demand a ransom of slaves. If demand increased still further, private traders might seize captives without approval, angering the state. If no other source was available, Africans bought slaves from Europeans. In the seventeenth century, the Yale historian Robert Harms has estimated, Europeans sold forty to eighty thousand slaves to Africans in what is now Ghana."
Maar slavernij is en blijft een onmenselijk systeem. Het hele probleem draait om de economische situatie waarin sommige mensen (meestal de meerderheid) minder rechten hebben dan de rijke kleine minderheid met macht. Globalisering maakt ook nu nog slachtoffers en zoals toen zijn veel mensen daar nu weer blind voor. Het was natuurlijk ook zo dat in de tijd van de slavernij er wel degelijk mensen waren in het westen en Amerika die slavernij verschrikkelijk vonden en wilden afschaffen. Er was een alternatief. Maar zoals dat meestal gaat was het de economie of de bazen van de economie die bepaalden wat er gebeurde. Dat moeten we ons goed realiseren. Er was toen ook grote armoede en ellende in Nederland, maar zeker niet bij de slavendrijvers.
Wie zich verder wil verdiepen in bijvoorbeeld Suriname en de slavernij toen kan zich verdiepen in het boek van John Stedman (1744-1797), een Schotse soldaat die in Suriname tegen de 'opstandige' slaven vocht maar wel een goed beeld gaf van de ellende door de slavernij. Zijn boek is in 1796 illegaal en gecorrumpeerd uitgegeven. Een complete en correcte uitgave naar het oorspronkelijke manuscript is niet zo lang geleden verschenen (708 pagina's - er zijn ook verkorte uitgaven).
John Gabriel Stedman's Narrative of a Five Years Expedition Against the Revolted Negroes of Surinam