Een paar maanden geleden werden een paar scholieren van de Scholengemeenschap Reigersbos geïntroduceerd in het participatietraject voor de herinrichting van het natuurgebied rond de Gaasperplas om een eigen pitch voor te stellen. De school heet sinds kort Ir. Lely Lyceum waar sinds dit jaar gymnasiumonderwijs geïntroduceerd is. Een pluimpje voor deze school!
De scholieren kwamen met een voorstel dat Tijdwacht heette. Het woord bestaat niet, maar zal wel zoiets betekenen als tijdsanalyse, het qua ontwikkelingen in de gaten houden van het tijdsgewricht, onze tijd. Wat ik in hun voorstel zag was niet een kritisch oog op deze tijd van klimaatverandering, maar wel een typisch beeld van wat deze tijd heeft aangericht ook in de geesten van scholieren. Hieronder een paar beelden uit hun voorstel. Het is intussen helemaal van het internet verdwenen compleet met e-mailadres. Jazeker, de tijd vliegt.
Wat zij zich voorstelden van een project dat goed zou passen in het Gaasperpark, was een groot scherm waarop bezoekers van het park informatie zouden kunnen vinden over de bezienswaardigheden in het park en informatie aangeboden krijgen over verleden, heden en toekomst (van het park). Een appje voor de smartphone past daarin goed, want een menselijke gids is kennelijk niet gewenst.
Maar wat zij zich niet realiseerden is dat zij hun eigen wereldje van appjes en video gewoon geprojecteerd hebben op hun voorstel en verwachtingen. Wat zij hiermee willen is de stedelijke cultuur in het park brengen, hun eigen woonkamer bij wijze van spreken verplaatsen naar het park. Mogelijk dat zij in het laatste tijdgewricht van aandacht voor de klimaatverandering met een totaal ander voorstel zouden komen, en misschien komt dat nog wel nu er een gymnasium is. Maar het is eigenlijk wel triest dat zij niet inzien dat het park op zich, de natuur, de fauna en de flora, een belevenis op zich zijn, een wereld die het hele jaar door verandert en een andere beleving tevoorschijn tovert. Gratis en voor niks, zonder electriciteit, wifi en videoschermen.
In het laatste nummer, nr. 15, van de boekenreeks van Dark Mountain, de meest recente ontwikkeling in de wereld van het ‘environmentalism’, in het Nederlands ‘ecologisme’, zag ik een treffende tekening van bovenstaande situatie. We zien een grote projector die op een scherm een beeld projecteert van een brandend houtvuur. De projector wordt aangedreven door hout dat in de omgeving gekapt wordt om de projector aan de gang te houden. Om hun virtuele wereld in stand te houden vernietigen de bewoners van deze plaat hun eigen habitat. Deze tekening van E. Depoorter is jammer genoeg de ware tijdwacht.
Terug naar onze plaatselijke werkelijkheid nu. Nederland zit met een probleem na de stikstofuitspraken van de Raad van State.
Trouw: “Maandenlang is er uitgekeken naar het advies van de commissie-Remkes. Die zou een antwoord geven op de stikstofcrisis die sinds eind mei het land gegijzeld houdt. Toen haalde de Raad van State een streep door het Programma Aanpak Stikstof (Pas), de wijze waarop Nederland sinds 2015 de extra stikstofuitstoot van economische activiteiten nabij natuurgebieden compenseert. Ruim 18.000 projecten kwamen stil te liggen, wegen konden niet worden aangelegd, veestallen niet uitbreiden; het land zat op slot.
Maar wie verwacht dat de sleutel wordt aangedragen in het deze week gepresenteerde rapport van Remkes’ commissie, komt bedrogen uit. Het stikstofprobleem is daarvoor te ingewikkeld, raakt te veel uiteenlopende belangen en kent te veel betrokken partijen voor een simpele oplossing."
Volkskrant: "Hoogleraar: ‘Minder Natura 2000-gebieden? Laat Nederland eerst de doelen eindelijk eens halen’
Want het gaat hierom: Nederland voldoet in geen enkel opzicht aan Europees afgesproken natuurdoelen. Met die ondubbelzinnige constatering door het Europese Hof van Justitie, een klein jaar geleden, is het verhaal begonnen.
Verzuring en vermesting van waardevol natuurgebied moet niet alleen een halt worden toegeroepen, er moet ook veel worden hersteld. Bastmeijer: ‘Er is weinig aandacht voor de vraag hoe de natuurdoelen van de Natura 2000-gebieden daadwerkelijk kunnen worden bereikt. Het begrip natuurdoelen op het niveau van Natura 2000-gebieden komt in het hele rapport van de commissie-Remkes welgeteld zeven keer voor.’
‘Ik denk dat de bedoeling en de hoofdboodschap van het advies goed zijn. Dat het afgelopen moet zijn met juridische trucs. En dat ingrijpende maatregelen bij de bron nodig zijn. Maar er ontbreekt een grondige juridische verkenning van de mogelijkheden om nieuwe plannen en projecten te vergunnen. Het rapport noemt wel mogelijkheden, maar die worden niet kritisch genoeg getoetst aan de eisen en criteria die eerst het Europese hof en vervolgens de Raad van State hebben gesteld.’
Het staat een beetje verstopt in het advies, maar in een mondelinge toelichting liet commissievoorzitter Remkes doorschemeren dat ook moet worden gekeken naar de juridische mogelijkheden om het aantal Natura-2000-gebieden te verminderen.
‘Dat moet de richting niet zijn. Driekwart van onze Natura-natuurwaarden verkeert in ongunstige staat. Het Programma Aanpak Stikstof heeft weinig soelaas geboden. Als we in dit tempo doorgaan, is een waardevol gebied als Kampina in Noord-Brabant in 2030 nóg roodgekleurd.’”
Trouw: "Het kabinet weet al jaren dat het stikstofbeleid niet voldoet"
Niet alleen de Natura2000-gebieden lopen groot gevaar, maar ook alle NNN-gebieden. Het NNN is al zogoed als uitgeschakeld als natuurgebied en heeft in de praktijk de functie gekregen van evenemententerrein. Zonder uitbreiding van de bescherming tot alle natuurgebieden, inclusief het NatuurNetwerk Nederland, zal er geen verbetering op kunnen treden. Dan staan we over vijf jaar weer bij de Raad van State om het gerommel in het NNN aan te klagen. Het NNN is ingericht voor behoud en versterking van natuur en biodiversiteit. Het tegendeel is waar. De Wezenlijke Kenmerken en Waarden van de NNN-gebieden worden stelselmatig naar beneden gehaald, met name door grote festivals als Amsterdam Open Air en Reggae Lake en door steeds meer barbecuefeesten. Dat beleid wordt in Amsterdam en in het bijzonder in Zuidoost zelfs gepromoot door een ‘groene en democratische’ coalitie. Er is niet alleen sprake van ondermijning van onze natuur, maar ook van het vertrouwen in de politiek en het bestuur.
De plannen van de provincie Noord-Holland voor uitbreiding van het NNN zijn in feite plannen voor meer recreatie en meer festivals.
Trouw: "Het gaat niet goed met de natuur in Nederland, zegt ecoloog Theunis Piersma, en dat willen we niet eens zien. 'We steken liever onze kop in het zand.’"
IUCN: "De grootste bedreiging voor soorten wereldwijd is verlies van leefgebied
Biodiversiteitsverlies staat nummer 6 in de top 10 van mondiale risico’s.”
In Engeland is daarom in kringen van ecologisten het geloof in een oplossing voor de klimaatcrisis of zelfs een verbetering van de situatie, heel erg diep gezakt. Zij trekken zich terug en bezinnen zich. Dark Mountain blijft zich inzetten voor bewustwording, waar dat ook op uitloopt.
Lees het Dark Mountain Manifesto
"Uncivilisation is the process of uncivilising your mind and uncivilising your art – getting closer to nature and beyond the human bubble.”
Once we stop pretending that the impossible can happen, we are released to think seriously about the future. This is what the Dark Mountain project is doing next.
Paul Kingsnorth: "We are talking about the abyss that’s in front of us. Human civilisation and human industrial civilisation in particular have pushed the planet to this incredible brink. There is the biggest mass extinction going on for 65 million years – there are more species disappearing now than at any time since the death of the dinosaurs. We are changing the climate, destroying the forests and we have an incredible population of humans colonising every continent and ecosystem on earth. It’s bringing about the most incredible and rapid changes – you can talk to any scientist about it. Yet we act as if it’s not happening, or if we acknowledge it’s happening we convince ourselves it’s something we can sort out by changing our technologies or signing some political or economic agreements."