Amsterdam 1790
Amsterdam is gebouwd op veen en zandlagen. Dat is geen erg stabiele ondergrond. Amsterdam heeft een verraderlijke bodem. Dat is ook het geval voor de Bijlmermeer. De Bijlmermeer en omstreken zijn eens moeras geweest. In 1825 werd de Bijlmer droog gemalen. Maar nog steeds is water het element dat ons in Zuidoost overal omringt.
Het is mij en waarschijnlijk ook veel mensen ontgaan dat Waterschap Amstel, Gooi en Vecht in 2008 is begonnen met de voorbereidingen van een watersysteemplan Bijlmerring. Het watersysteemplan wordt in 2010 bestuurlijk vastgesteld. In dit jaar vindt ook inspraak plaats. Een tijd geleden heb ik ook iets gelezen over het 'omkeren en opvangen van waterstromen' in Zuidoost in verband met de bouwplannen. Hoe dit precies zit is mij niet duidelijk. We horen vast wel meer over het watersysteemplan binnenkort.
Intussen is hier en daar wel wat te merken van de ondergrondperikelen, ook in Zuidoost. Hier een bericht van een bezorgde bewoner:
"Ik had vorige week een zandbende voor de deur, in de vorm van een gat in de grond. Er was eerst een rioolpijp gebroken, waardoor het zand onder de tegels weggespoeld was, wisten we niets van, tot een geschrokken oma bij ons aanbelde. Haar kleinzoontje was voor onze deur aan het spelen en zo een halve meter door de grond gezakt, met tegels en al in een gat. Dus wij de gemeentelijke dienst gebeld, die constateerde een gebroken rioolpijp en aangezien het binnen een meter van ons huis was moesten we zelf betalen. Buren kwamen hun medeleven betuigen en vertelden dat zij dat ook steeds maar hadden gehad. De rioolpijpen van onder het huis zitten vast aan het riool in de straat, maar de straten en de grond in Amsterdam zuidoost verzakken steeds (zand over veenlaag), en daardoor worden ook de rioolpijpen onder de huizen scheef getrokken waardoor ze gaan scheuren. Enfin, nog even Vereniging Eigen Huis gebeld over aansprakelijkheidskwestie, maar toch maar snel laten repareren, want het was een groot gat en we wilden niet dat er nog meer kinderen in zouden vallen. De grap heeft ons totaal 280 euro gekost.
In Amsterdam zuidoost verzakt de grond overal. Is eigenlijk niet geschikt om op te bouwen. Toch blijven ze maar doorbouwen, met nieuwbouw.
In onze vorige woning in Zuidoost hadden we het ook, daar was de halve voortuin weggeslagen door een rioolpijpbreuk. Maar dat was een huurhuis, dus kostte het ons toen niets."
Dat grondverzakking een realiteit is hoeven we niet te betwijfelen. Door onvoldoende schoonhouden van onze straten (bladeren, vruchten en katjes blijven maanden liggen) raken rioleringen vaak verstopt, waardoor het regenwater een andere uitweg zoekt. Het groot onderhoud in Gein3 gaat namelijk over het aanpakken van grondverzakkingen. Maar volgens de laatste berichten is dit groot onderhoud pas in 2012 gepland.
Vennetje
(misschien is het tijd voor aanpak van de algen)
Het vennetje aan de zuidoever van de Gaasperplas geeft al aan dat veen en zand nog steeds de ondergrond hier vormen. Als onderdeel van het groen heeft het vennetje een unieke positie en waarde, zowel voor bewoners, recreanten als fauna en flora. Het vennetje is een bijzondere habitat en moet behouden blijven. Door het kappen van al het riet een paar maanden geleden zijn de algen waarschijnlijk hard gaan groeien. Het riet kan de voedingsstoffen die de algengroei bevorderen opeisen en zorgen voor een gezond ven. Het riet geeft ook schaduw (minder opwarming laat de zwanenmosselen in leven) en beschutting voor vogels.
Dan is er ook nog de kwestie van de verlaging van de Valburgdreef. Dat zou grote gevolgen kunnen hebben voor de waterhuishouding in Gein en omstreken. Nu fungeren de dreven nog in zekere mate als een soort gedeeltelijke dijken en mogelijke waterkering. De oude wallen en dijken als de Hollandse Kade ten zuiden van Gein hebben niet alleen historische waarde, zij zijn ook zeer nuttig. De Hollandse Kade is een aarden waterkering die nog steeds een toeristische attractie vormt.
In 2007 werd in een vergadering van de ROVB reeds het probleem van de wateroverlast aangekaart. De bebouwing in de Bijlmermeer heeft een invloed op de grondwaterstand. Te veel verharding betekent minder doorlaatbaarheid voor water. Klimaatverandering, met plotse en zware stortbuien, zal het probleem alleen maar verergeren. De normale grondverzakking in Amsterdam is 3-5 mm, maar in de Bijlmermeer is dat meerdere centimeters. Heiwerkzaamheden beschadigen zowel grond als bestaande bebouwing. Groene gebieden waar het water kan wegvloeien zijn dus noodzakelijk voor een goede waterhuishouding in Zuidoost. Ze zijn bovendien van onschatbare waarde voor de gezondheid van de inwoners en recreanten, en essentieel voor biodiversiteit en natuurbehoud.