Zienswijze tegen bebouwing van de groenzones in Zuidoost, in het bijzonder Gaasperdam.
Aantrekkingskracht van Zuidoost
In het verleden zijn er afspraken gemaakt over het groene karakter van Zuidoost. De aantrekkingskracht van Zuidoost is precies dit groene karakter. Bebouwing volgens de plannen van stadsdeel Zuidoost zal dit groene karakter grondig aantasten. Er zal minder groen zijn. De 'kwaliteit van het groen' is niets anders dan de kwantiteit van het groen. Minder groen zal de aantrekkingskracht van Zuidoost aantasten. Als het al de bedoeling was om de hoge inkomens aan te trekken dan zal de uitvoering van de plannen eerder het tegendeel bereiken. Indien de politiek serieus genomen wil worden en de kloof met de burger wil overbruggen, dan is het essentieel dat de politiek zich aan afspraken houdt.
Taak van het stadsdeel
Het stadsdeel heeft als taak het leven voor zijn inwoners zo aangenaam mogelijk te maken, om de belangen van de inwoners ter harte te nemen. Het is duidelijk dat de meerderheid van de inwoners tegen aantasting van het groen is. Het is niet de taak van het stadsdeel fantastische plannen te ontwikkelen die tegen de wensen van de inwoners ingaan en bedoeld zijn om imaginaire hogere inkomens aan te trekken. De woonvisie van het stadsdeel lijkt enkel ingegeven door de wens de bouwindustrie te ondersteunen en te subsidiëren; het is geen woonvisie maar een bouwvisie. Het is overigens ook niet de taak van het stadsdeel om zich enkel te richten op de hogere inkomens (die naar men aanneemt voor hogere opbrengsten moeten zorgen). Indien het stadsdeel al een taak heeft dan is dat het beschikbaar stellen van betaalbare woningen voor iedereen.
Er staan op dit moment voldoende huizen leeg om nieuwe bewoners aan te trekken. Het voeren van een bevolkingspolitiek om woningen te bouwen voor de rijken en hen het exclusieve recht te geven op een uitzicht over water en natuur is een beleidskeuze die strijdig is met de taak van het stadsdeel om de belangen te dienen van alle bewoners. Het subsidiëren van dure woningen past niet in een sociaal woningbeleid. Dat is in feite enkel een ondersteuning van grote bouwondernemingen van buiten de regio en zelfs dit land. Sociale woningbouw kan nog tot de taak van het stadsdeel gerekend worden, maar daar lijkt in deze bouwplannen weinig sprake van te zijn. En er is in een overwogen visie eenvoudigweg geen plaats voor het bouwen van 5000 nieuwe woningen.
Het ruimere kader
Een bouwvisie betrekt zich op de hele regio, niet een klein deel daarvan. Een stadsdeel kan niet onbeperkt uitbreiden of zich opwerpen als een aparte stad met eigen allures en woonvisies van een paar bestuurders. Amsterdam zit in Gaasperdam aan de grens met de provincie Utrecht. Het Gein en Abcoude bevooorbeeld zijn rustieke plekken die hun eigenheid moeten behouden. Om de woningnood op te vangen zijn steden opgezet als Almere en Lelystad. De grenzen van Zuidoost zijn bereikt. Hoogbouw is geen oplossing. Het vernietigt natuur en uitzicht, is esthetisch onaanvaardbaar en is economisch niet haalbaar. Het is rampzalig voor de toekomst van Zuidoost.
Bovendien zijn deze plannen ontwikkeld in een tijd waarin nog geen economische crisis heerste. Intussen weten we allemaal wat de oorzaak van de economische neergang is, nl. de ongebreidelde privatisering en deregulering die de vrije markt de vrijheid gaf ongekende winsten te maken voor een steeds kleiner wordende groep. De huizenprijzen zijn systematisch omhoog gedreven en hebben een onrealistisch niveau bereikt. De inflatie van huizenprijzen in Zuidoost is meer dan 400% sinds 1985. Intussen zijn de bouwprijzen gigantisch gestegen, en de huizenprijzen zijn aan het instorten; intussen staan er ook voldoende huizen in Zuidoost leeg die steeds moeilijker verkocht kunnen worden, en intussen zijn de vooruitzichten voor de verkoop van nieuwbouw ook behoorlijk ingekrompen. Er is geen markt voor dure nieuwbouw de komende decennia.
Zuidoost heeft ook een verplichting en verantwoordelijkheid tegenover de omliggende gebieden die een landelijk karakter hebben. Rond Gaasperdam liggen polders die gebruikt worden voor veeteelt en landbouw. De toename van verkeer langs de Gaasperdammerweg vereist meer groen. Het riviertje het Gein behoort tot het aanpalende milieu van Zuidoost. De financiële belangen van een paar bouwconcerns en bestuurders mogen niet de overhand halen op de belangen van alle bewoners in deze regio.
De Gaasperplas
De Gaasperplas en het Gaasperpark mogen in geen geval verder aangetast worden. Ballorig is al een doorn in het oog. Op de zuidoever en in het Centraal Park mogen geen woningen worden gebouwd. De zuidoever behoort onlosbrekelijk tot het park. Een bebouwde zuidoever maakt van het park een desolaat gebied. Het zou het park reduceren tot minder dan de helft van wat het nu is. Rond de plas horen geen woningen gebouwd te worden. Gebeurt dit toch dan wordt de aantrekkingskracht van park en plas volkomen vernietigd.
De uitbreiding van de Gaasperdammerweg mag niet ten koste gaan van het Gaasperpark. Indien de ondertunneling van de Gaasperdammerweg er komt, dan is het aan te bevelen het park zover mogelijk door te laten lopen over de weg heen. Nutstuinen horen niet op een plek te staan waar uitlaatgassen verspreid worden. Wat nodig is om de luchtvervuiling op te vangen is meer en echt groen, d.w.z. bomen.
Leefbaarheid en volksgezondheid
Amsterdam is een behoorlijk vervuilde stad. Het fijnstof in sommige wijken overschrijdt de normen. Tussen de negenhonderd en elfhonderd Amsterdammers per jaar sterven vroegtijdig door fijnstof, goeddeels veroorzaakt door luchtvervuiling door het verkeer. Tot die conclusie komt de Amsterdamse GGD na eigen onderzoek. Als de Gaasperdammerweg verbreed wordt en het verkeer uit Almere zoals verwacht zal toenemen, dan zal ook de luchtvervuiling hier toenemen. Voeg daarbij de extra 5000 auto's behorend bij de te bouwen nieuwe woningen en het zal duidelijk zijn dat alleen al om de extra luchtvervuiling op te vangen er meer groen nodig zal zijn, geen parkgroen, maar echt kwaliteitsgroen, d.w.z. bomen en grote stroken groen. Amsterdam Zuidoost zou meer groen nodig hebben. Niettemin voorzien de bouwplannen in minder groen.
Behoud van bestaand groen is een dringende noodzaak. Minder groen is geen optie. Nieuwbouw kan nog steeds plaatsvinden in Almere. De Gaasperdammerweg en een goed openbaar vervoer moeten zorgen voor het dagelijks woon/werkverkeer. Daarbij is een verantwoorde filtering van de vuile lucht uit de ondertunneling van de Gaasperdammerweg van essentieel belang.
Het behoud van De Hoge Dijk, De Riethoek en 't Brinkie is essentieel voor de leefbaarheid en volksgezondheid van Zuidoost.
Mogelijkheden of afgang
In Zuidoost staan diverse bedrijfspanden leeg; een gevolg van ongebreidelde bouwplannen en falende toekomstvisies. Deze panden kunnen omgebouwd worden tot wooncomplexen en zodoende duizenden woningen opleveren, zonder gigantische investeringen te vereisen.
Zoals het er nu uitziet zal het 'aantrekken van de hogere inkomens' eerder bestaan uit het aantrekken van frauduleuze kooppraktijken, het witwassen van zwart geld, het opdrijven van huizenprijzen, waarna een paar jaar later de hele structuur instort en leegstand en criminaliteit een feit worden. Door de vernieling van het groene karakter van Zuidoost en het sleutelen aan de economische structuur en de prijzenpolitiek zullen waarschijnlijk nog meer mensen wegtrekken. De hogere inkomens zullen hun heil wel elders zoeken.
Falende visie
Natuur verpesten door er horeca te dumpen is een aantasting van het leefklimaat van de huidige bewoners. Een speelpaleis of restaurant horen niet gebouwd te worden op een groene plek. Commercie, amusement en horeca zijn een gevaar voor het groene karakter van Zuidoost. Het heeft geen zin om een speelhal te bouwen aan een plas. Dat kan ook naast Ikea of de Arena. Wie gebruik wil maken van een speelhal heeft geen nut van het nabijgelegen water. Maar het genieten van water en natuur wordt ernstig aangetast door de aanwezigheid van storende horeca en dergelijke. Het is duidelijk dat het stadsdeel geld wil verdienen aan alles. Maar natuur is natuur; een stadspark met wat los groen, een voetbalveld of golfterrein behoren niet tot de natuur. Een echt groen gebied zorgt voor de broodnodige zuivere lucht, echte onspanningsmogelijkheden (wandelen, fietsen, zwemmen, zeilen) en een leefbare omgeving. Een gezonde bevolking is een bevolking die fietst en wandelt. Vooral in Gaasperdam met meerdere bejaardentehuizen en instellingen voor geestelijke gezondheidszorg is de onmiddellijke nabijheid van groen noodzakelijk. De beschikbaarheid van een groene strook aan de zuidoever van de Gaasperplas is essentieel.
De woonvisie van stadsdeel Zuidoost is in wezen een bouwvisie, geen woonvisie. De gevolgen ervan in de huidige economische situatie zullen desastreus zijn. Afbraak van hoogbouw in de Bijlmer en opbouw van hoogbouw in Gaasperdam getuigt van gebrek aan visie. De huidige politiek van deregulering, vrije markt en ongelimiteerde projecten is voorbij. Het gaat er nu om te behouden en te verbeteren wat goed is. Het groen in Zuidoost en vooral in Gaasperdam moet kost wat kost behouden blijven. Het groen is van alle inwoners, niet een voorrecht voor de hogere inkomens.
Conclusie
Mijn zienswijze is dat er geen verdere bebouwing van Gaasperdam en het Centraal Park mag plaatsvinden. Het groen dient uitgebreid te worden en een betere kwaliteit te krijgen, dat wil zeggen geen grasperkjes, maar bomen, bos en struikgewas waar ook de bijzondere fauna en flora van Zuidoost tot zijn recht komt. De belangen van de inwoners dat is waar het stadsdeel zich op zou moeten concentreren; daarbij hoort ook aandacht voor de volksgezondheid. Een woonvisie is geen bouwvisie. Het stadsdeel beperkt zich tot een bouwvisie bedoeld voor een imaginaire doelgroep. De economische situatie laat op dit moment geen fantastische plannen toe. De huidige bouwplannen kunnen alleen maar leiden tot een nieuw debacle. Een gezonde, werkzame bevolking in een groene, gezonde omgeving, dat is waar het stadsdeel zich op moet richten. Wat dat betreft kan er nog heel wat gedaan worden met de Bijlmermeer. Meer waterpartijen in de Bijlmermeer kan deze wijk aantrekkelijker maken voor hogere inkomens.
'Zuidoost is nog kwetsbaar waar het gaat om imago' staat in het concept Woonvisie van het stadsdeel. Dat is een overweging die zeker ook meegenomen moet worden in deze bouwplannen. Wat bepaalt de toekomst van Zuidoost? De belangen van projectontwikkelaars of die van de inwoners? Doorzetten van de bouwplannen kan alleen maar leiden tot een groot fiasco. Er is geen behoefte aan dure woningen en er is geen draagvlak voor meer bebouwing bij de bevolking. De huidige bouwplannen zijn financieel niet onderbouwd en zijn een groot financieel risico. Ze tasten bovendien de aantrekkingskracht van Zuidoost aan, het groene karakter.