GroeneHartMedia: "Samen met partners van universiteiten, kennisinstituten en bedrijven heeft het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (het NCG) de eerste Actuele Bodemdalingskaart van Nederland ontwikkeld.
Deze gegevens zijn verwerkt tot een interactieve kaart in een publiek toegankelijke website: www.bodemdalingskaart.nl .
Ondiepe bodemdaling
Met de kaart hebben de onderzoekers voor het eerst onderscheid kunnen maken tussen de diepe oorzaken van bodemdaling, zoals gaswinning, en de effecten in de bovenste paar meter. Dat laatste kon tot nu toe niet direct gemeten worden. Het blijkt dat die ‘ondiepe’ bodemdaling op verschillende plekken in Nederland zelfs groter is dan die door de bekende, diepe oorzaken. Vooral in de veen- en kleigebieden in het westen van het land is deze bodemdaling nu duidelijk meetbaar, en merkbaar de afgelopen zomer, met tientallen huizen die scheuren en verzakkingen vertoonden door de droogte. Klimaatverandering lijkt een grote rol te spelen bij deze versnelde bodemdaling. Door de relatief warme zomers drogen veenbodems meer uit, waardoor een snellere bodemdaling optreed. Dit is een onomkeerbaar proces: het veen oxideert, waardoor er bovendien ook meer CO2 vrijkomt in de atmosfeer.
Serieus probleem
Het beeld dat ontstaat uit de kaart geeft volgens Hanssen de
ernst van het probleem van bodemdaling in Nederland goed aan: ‘Als de
bodemdaling doorzet in het huidige tempo, betekent dat misschien wel het
einde van het karakteristieke Nederlandse landschap met weides, koeien
en molens, of een enorme schade aan de historische binnensteden’. Een
schade die volgens het Planbureau voor de Leefomgeving kan oplopen tot 22 miljard euro in 2050 (https://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl-2016-dalende-bodems-stijgende-kosten-1064.pdf, p. 8).”
Provincie Noord-Holland: “Noord-Holland wil bodemdaling bestrijden
In veenweidegebieden worden de slootpeilen laag gehouden voor de landbouw. De veehouders hebben dit nodig om het land te kunnen bewerken, voldoende grasgroei te verkrijgen en het land niet te laten vertrappen door het vee.
Door de lage waterpeilen verteert het veen en daalt de bodem. Om bodemdaling tegen te gaan zet de provincie Noord-Holland een programma op. Dit om de bodemdaling in veenweidegebieden af te remmen, te stoppen en daar waar mogelijk te herstellen.
Het Planbureau voor de Leefomgeving verwacht dat in de periode 2010-2050 de bodem in Noord-Hollandse veenweidegebieden met landbouw met 27 cm daalt. Tegelijkertijd stijgt de zeespiegel en wordt Noord-Holland kwetsbaarder voor overstromingen.”
Natuurinformatie: “De bodem beweegt
Natuurlijke bodemdaling
Deze bodembewegingen zijn het gezamenlijk resultaat van drie bewegingscomponenten. Isostasie is het drijvend evenwicht van de lithosfeer (het buitenste deel van de aarde bestaande uit de aardkorst en het buitenste deel van de aardmantel) op de enigszins plastische (dikvloeibare) asthenosfeer. De lithosfeer buigt door onder belasting. Compactie is het proces waarbij laagpakketten onder hun eigen gewicht inklinken. Dit komt door vergroting van de korrelspanning en een onderlinge heroriëntatie van korrels en gesteentecomponenten. De derde component van natuurlijke bodembeweging is de tektoniek. Hierbij bewegen laagpakketten langs breukvlakken.
Door de mens veroorzaakte bodemdaling
De meeste bodemdalingen in Nederland zijn door de mens veroorzaakt of versterkt. Zowel belasting, ingrepen in de waterhuishouding en beïnvloeding van het grondwaterniveau, onttrekking van vloeistoffen of gassen als winning van vaste delfstoffen kan tot bodemdaling leiden."
Het mag duidelijk zijn dat inklinking en bodemdaling natuurlijke processen zijn. Maar als daarbij nog verdichting komt, d.w.z. het verdichten en verharden van de bovenste bodemlagen door belasting, onder andere door zware landbouwmachines op landbouwgrond, of zwaar vrachtverkeer in parken en natuurgebieden voor festivals en evenementen, dan zijn we bezig met het creëren van een groot probleem.
Niet voor niets is bij de aanleg van de overkapping van de A9 in Zuidoost de eis gesteld dat er meer ruimte voor waterberging komt. De Bijlmer Weide is daarom aangepast en als waterbergingsgebied uitgebreid. De Bijlmer Weide is daarom als beschermd gebied in het NatuurNetwerk Nederland opgenomen met als belangrijke functie de waterberging. Al onze parken en natuurgebieden hebben een grote functie als waterberging.
Het is daarom niet aan te raden om bijvoorbeeld het Gaasperpark verder te exploiteren als evenemententerrein en daar allerlei voorzieningen in aan te brengen. Dat zou de waterberging sterk bemoeilijken, daarmee ook de bodem beschadigen en bijgevolg ook de natuur en de biodiversiteit sterk aantasten omdat die bodem geen leven meer bevat en dus niet meer geschikt is voor plantengroei.
Bovenstaande bodemdalingskaart van Amsterdam geeft een aantal probleemgebieden aan waar bodemdaling in de rode cijfers komt. Zuidoost is ook zo’n probleemgebied. Zie kaart eronder. De oranje omlijning rond de Gaaperplas laat een stuk groen, geel en licht oranje zien. Het probleemloze groene deel omvat de zuidoever met Gein en de Gaasperzoom, het gele blok omvat de oostkant van het Gaasperpark en het licht oranje deel omvat Reigersbos, Nellestein en een groot stuk van de Bijlmer. Heel precies is de aflijning niet.
De bodemdaling in het gele deel van het Gaasperpark bedraagt -2.5 mm tot -2 mm per jaar. De daling in het licht oranje blok van het park en Nellestein is -3 tot -2.5 mm. In het oranje blok is de daling maar liefst -4 tot -3.5 mm per jaar.De totale bodemdaling in Zuidoost per jaar ligt tussen -2.5 mm en -4 mm.
De situatie in Zuidoost is zelfs zorgelijker dan in sommige andere delen van de stad.
De gemiddelde dalingssnelheden per jaar vanaf 2015 to 2018 staan op onderstaande grafieken.
Dat is toch reden voor zorg. Elke bijkomde bodembelasting vergroot het probleem. De bovenste grafiek is voor het licht oranje blok van het Gaasperpark, de onderste voor het gele blok ervan.