Dit is een fraai stukje festivalpropaganda en promotie van een nieuw onderzoeksbedrijf dat zich wil profileren op de groeiende markt van ecologische ‘onderzoeksbureaus’ waarin de concurrentie moordend is en de bureaus tegen mekaar opbieden in het aantrekken van opdrachtgevers. Zowel stadsbesturen als festivalorganisatoren nemen voor een ecologische quick scan het liefst bedrijven aan die gunstig staan tegenover festivals. U vraagt, wij draaien.
Alleen de kop al druipt van de propaganda en klopt van geen kanten. In elk mij bekend ecologisch onderzoek staat dat er wel degelijk verstoring is van vogels (op deze soort richten zich haast uitsluitend de meeste onderzoeken), maar dat de schadelijke gevolgen middels mitigerende maatregelen beperkt kunnen worden. Van beschermende maatregelen is in het algemeen nauwelijks sprake. Het is aan de omwonenden om dat maar eens te bewijzen met harde feiten. Maar ook als er harde feiten aangedragen worden, dan nog wordt beweerd dat die niet ‘hard’ zijn. En wat is ‘hard’? Dat is een kwestie van perceptie, zou Choho zeggen. Dat is inderdaad een kwestie van eigen interpretatie. Het belang van de natuur weegt nauwelijks mee.
Een quickscan is niet meer dan een quick scan
(dus geen wetenschappelijk onderzoek)
Net als een paar jaar geleden de sigarettenfabrikanten de schade door roken bagatelliseerden en vaak zelfs ontkenden, beweren nu ook de festivalorganisatoren dat er geen schade is aan natuurgebieden door festivals. Terwijl iedereen met ogen en oren in zijn kop al weet dat er op allerlei gebieden schade veroorzaakt wordt, gehoorschade aan mens en dier (ook bezoekers), schade aan parken en natuurgebieden, en schade aan fauna en flora. De fauna wordt verjaagd. De parken worden evenemententerreinen. Het gaat niet om een paar dagen, maar om weken, soms maanden dat het park niet voor recreatie beschikbaar is. Werkzaamheden als maaien, snoeien, rooien, en vertidraineren worden al weken voor het festival uitgevoerd; na het festival wordt weer gevertidraineerd gedurende meerdere dagen. Wat Meershoek schrijft of beter gezegd weergeeft van het ‘onderzoeksbureau’ klopt niet. Na een paar jaar Amsterdam Open Air weten veel vogelsoorten al dat het niet pluis is in het Gaasperpark en blijven daarom weg. Dan constateren de ‘onderzoeksbureaus’ natuurlijk dat het wel meevalt met het verjagen, want dat er nauwelijks nog fauna aanwezig is. Ja, hoe zou dat nou komen?
Er wordt dus wel degelijk telkens schade geconstateerd, maar die wordt of ontkend of gebagatelliseerd. Dat festivals in de stad ‘niet per se’ schadelijke effecten hebben is een vreemde uitspraak. In de stad? Worden daarmee ook de parken en natuurgebieden bedoeld? Hoezo ‘per se’? Is dat niet tegelijk een erkenning van de schadelijke effecten, en een afwijzing? Per se zijn er altijd nadelige gevolgen. Het is een kwestie van beoordeling en afweging of die gevolgen acceptabel zijn. En dat is in een neoliberale maatschappij vanzelfsprekend altijd het geval. Het is een kwestie van perceptie. De een ziet goud blinken (opbrengsten) en de andere ziet objectief schade aan natuur en biodiversiteit. Ik laat u raden welke optie de overhand haalt bij onze besturen en media. De meeste ‘onderzoeken’ zijn niet objectief, want worden betaald door de festivalorganisatoren. Ze negeren de meeste vogelsoorten en hebben maar een paar uurtjes onderzoek gedaan. Zo is het niet mogelijk een degelijk onderzoek te verrichten.
Het rapport van Dirksen kan hier gedownload worden.
Sjoerd Dirksen pleit in een radiouitzending van BNR (vanaf minuut 8.17) overigens heel terecht voor meer onafhankelijk onderzoek van de effecten van festivals op fauna en flora. Dan hebben hij en andere onderzoeksbureaus duidelijke normen waar zij zich allemaal aan kunnen houden en verdwijnt de commerciële druk op ecologen vanuit de festivalorganisatoren. Maar zover zijn we nog lang niet.
Sjoerd Dirksen heeft betere ideeën dan Patrick Meershoek laat uitschijnen en heeft in dit interview met BNR toegegeven dat er eigenlijk geen goed wetenschappelijk onderzoek gedaan is. Dat is op allerlei gebieden wel degelijk gebeurd, maar niet over de effecten van festivals. Duidelijk is in elk geval dat verstoring al veroorzaakt wordt door wandelaars en fietsers, die wel degelijk is onderzocht in een aantal wetenschappelijke studies, en dat die verstoring van veel kleinere impact is dan een festival dat 115 dB produceert. Daar hoef je geen ecoloog of universitair onderzoeker voor te zijn.
Zijn pleidooi voor meer wetenschappelijk onderzoek is terecht, want je merkt ook dat hij zich ongemakkelijk voelt en zijn opdrachtgevers zonder wetenschappelijke bewijzen niet kan en wil duidelijk maken dat festivals schadelijke effecten hebben. Als elke onderzoeker zich kan richten op wetenschappelijke onderzoeken dan moeten ze die allemaal zonder morren accepteren. Als recreatie in de zin van wandelen, fietsen en varen, al verstoring veroorzaakt, dan is in natuurgebieden waar biodiversiteit vooropstaat een nog veel grotere mate van verstoring door luidruchtige festivals niet acceptabel.
Het probleem is dat wetenschappelijke onderzoeken die zouden moeten aantonen dat de schadelijke effecten beperkt zijn, (door gemeenten met een rabiaat evenementenbeleid en door winstbeluste festivalorganisatoren) niet gewenst worden. Hij zegt ook heel terecht dat degelijke ecologische quickscans met een aantal mitigerende maatregelen er juist voor (moeten) zorgen dat de effecten verdwijnen of op zijn minst verminderen. Als dan geconstateerd wordt dat de effecten beperkt zijn is dat geen correcte conclusie. Er moet vooraf een inventarisatie gemaakt worden van alle aanwezige fauna en flora en een pilotonderzoek van alle effecten van evenementen zonder mitigerende maatregelen. Een complete inventarisatie is nooit gedaan voor Amsterdam Open Air. De bestaande ecologische quick scans zijn zeer beperkt in opzet ( te quick) en betrouwbaarheid.
Grote festivals als Amsterdam Open Air duren van opbouw tot afbouw meerdere weken waarin zware en luidruchtige werkzaamheden verricht worden in een anders rustig park. Ook ’s avonds en ’s nachts is er geluidsoverlast en lichtvervuiling, waardoor insecten en vogels in de war raken en verzwakken door gebrek aan mogelijkheden voor ongestoorde foeragering en voortplanting. Amsterdam Open Air verstoort zelfs nesten met broedende vogels.
Drie kuikens uitgekomen tijdens opbouw Amsterdam Open Air 2013
Eentje nog in leven op 2e dag festival
Later niet meer gezien in de omgeving.
Men beweerde dat er voldoende bescherming aanwezig was. Bovenstaand nest stond midden tussen de podia, op korte afstand van de luidsprekers. Het nest is later door GGA vakkundig verwijderd om te verhinderen dat het er een jaar later nog zou zijn.
Is het toevallig dat dit stukje nu in het Parool verschijnt? Nee, de gemeente werkt momenteel aan locatieprofielen voor evenementen en is in overleg met belanghebbenden over het geluidsprobleem. De burgemeester weet precies hoe de pers en de bevolking bespeeld moeten worden. Maar zijn constructie kan ook snel instorten als een kaartenhuisje. U kunt ervan op aan dat ook in het komende jaar de Stichting zich actief zal inzetten voor de natuur en tegen de geluidsterreur.