Het is eigenlijk te gek dat onze bestuurders zich zo uit de naad werken om waar mogelijk reuring te veroorzaken. De stad moet groter, hoger, dichter en lawaaieriger. Wie daar niet tegen kan moet maar ophoepelen. Amsterdam kraakt onder de evenementen. Festivals knallen hun kakofonie over de omliggende gemeenten, soms met twaalf podia tegen mekaar op met geluidsvolumes die in bedrijven niet toegestaan zijn en waarvoor oordoppen nodig zijn. Knettergek zijn ze hier. Dolgedraaid in een ADHD maatschappij. Vreemd genoeg geven de aftermovies die worden geproduceerd van deze keiharde, oorverdovende, hyperactieve evenementen precies het tegenovergestelde van deze werkelijkheid weer, een idylle met vertraagde beelden en vertraagde muziek. Met wat drank en drugs en subbassen komt de in feite ondraaglijke geluidservaring over als een waas, een verwrongen beeld door diepe verdoving van de zintuigen. Overbelasting van alle zintuigen schakelt de hersenen uit. Zo kun je dance events zien als een poging om de moderne mallemolen even uit te zetten en te vervangen door overheersende primitieve en verslavende prikkels die in gemeenschap maar zonder echt contact of communicatie met elkaar ervaren kunnen worden. Een soort regressie in een eenvoudiger wereld waarin geluid alles overheerst en alle complexiteit wegveegt. De namen die men geeft aan festivals zijn duidelijk genoeg.
Neem bijvoorbeeld de naam Buiten Westen, een festival dat eerst in het Westerpark plaatsvond, maar het is duidelijk dat daarmee ook het ‘uit je bol gaan’ bedoeld wordt. Kijk maar naar de aftermovie van Buiten Westen. Het filmpje komt niet overeen met de realiteit van het festival, wel met de ervaring die ontstaat na een diepe verdoving door de vijf D’s. Volgens mij is dit een voorbeeld van een wereld uit balans (Koyaanisqatsi), de herschepping van een primitiever leven, waarna de festivalgangers de volgende dag weer gedwee naar hun zielloze yuppenbanen gaan, zonder scrupules op de banken en beurzen met valuta en aandelen speculeren en onze wereld ecologisch naar de verdoemenis helpen. Deze werkelijkheid wordt in elk dance festival in open air ook een haast religieus ritueel, een bevestiging van hun (gebrek aan) normen en waarden. Zij zijn de heersers over de natuur, en zij zullen die natuur eens lekker de grond in stampen en een poepie laten ruiken. Festivals zijn een religie, een gemeenschappelijke opvoering van een ritueel, die net als alle andere religies mythes produceert over idylle, vrijheid en gemeenschap. Men creëert een brave new world, compleet met soma, of hoe men dat tegenwoordig ook noemen mag (xtc). Festivals horen bij een brave new world.
Daarmee zijn festivals ook een hype, die op een gegeven moment over zal gaan. Lawaai is nu al passé. De stilte is de toekomst. Luister maar naar Michiel Borstlap. Muziek waar geen stilte in zit, mist iets essentieels.
Zeit: ""Stille ist heute radikaler als Lärm"
Die Zeiten von "immer lauter, immer schneller" sind vorbei, erklärt der Pianist Nils Frahm. Ein wachsendes, junges Publikum entdeckt seine fokussierte Klaviermusik.
Frahm: Die Musiklandschaft ist zu einer gleich lauten und gleich klingenden Suppe geworden. Im Radio hört man nur noch selten etwas Dynamisches. Es ist nur logisch, dass es dann irgendwann Hunger auf mehr gibt.
Es herrschte ein wahrhafter Loudness War, in dem jeder Künstler versuchte, seine Platten noch etwas lauter zu mastern als die anderen. Ich habe recht früh erkannt, dass das nichts bringt und die Soundqualität sehr darunter leidet. Ich habe mich dann dazu entschlossen, genau das Gegenteil zu tun und meine Platten sehr leise aufzunehmen. Ich bin froh, damit den Nerv der Zeit getroffen zu haben.
Frahm: Die Leute haben dieses "immer lauter, immer schneller" einfach satt. Es gab schon jede erdenkliche Form von Lärm, und nun ist es an der Zeit für die komplette Entschleunigung und Rückbesinnung auf Komponisten wie Arvo Pärt, die erkannten, dass das Langsame das wirklich Radikale ist.
ZEIT ONLINE: Stille ist der neue Lärm?
Frahm: Stille ist heute radikaler als Lärm, ja. Es ist doch schwachsinnig, auf ein Konzert zu gehen und sich durch Ohrstöpsel den Klang kaputt zu machen, nur weil die Musik viel zu laut ist. Hat sich aber so eingebürgert."
TheAtlantic: “The future will be quiet
U.S. cities can be very loud places. Between the sounds of car horns, sirens, truck traffic, and people yelling, background-noise levels can regularly reach 70 decibels—about as loud as the drone of a vacuum cleaner at close range. That much noise pollution isn’t just annoying; it can heighten stress, disrupt your sleep, and even lead to heart disease. Researchers at the University of Michigan estimate that about one-third of Americans are exposed to harmful noise, and might be at risk of noise-related health problems.
While countries in Europe have enforced stringent national noise standards, Americans have for the most part just made more noise; last year, more than 340,000 noise complaints were filed in New York City alone. But there are signs that people in the U.S. are getting serious about the problem, and new technologies can help. Here’s how the cities and suburbs of the future could become quieter, more peaceful places.”
Amsterdam heeft het nog niet door. Maar het is een kwestie van tijd voor het weer rustiger wordt in Amsterdam. Men rommelt nog een beetje met de locaties. En zelfs Sjoerd Wynia vind het welletjes met het spreiden van festivals over Amsterdam. Maar ja, hij wil geen concurrentie met zijn eigen festivals aan de rand van Amsterdam natuurlijk. Er zal nog veel water door de Amstel vloeien, maar zeker is dat de festivalhype tot normale proporties teruggebracht zal moeten worden.
AT5: "Het verplaatsen van festivals naar de randen van de stad is niet realistisch. Dat zegt festivalorganisator Sjoerd Wynia over de plannen van de PvdA om festivals uit de binnenstad te verbannen. Vanavond organiseerde de partij een druktedebat in De Balie om de problematiek te bespreken.
Wynia organiseert onder meer Open Air, Milkshake en Buiten Westen. Hij vindt dat de PvdA doorschiet. 'Allereerst het idee dat iedereen 365 dagen per jaar kan doen wat ie wil in Amsterdam. Dat is natuurlijk niet zo. Ten tweede gaat ze eraan voorbij dat die festivals waarde toevoegen aan de stad. Het is niet alleen maar overlast, ze vervullen ook een heel belangrijke functie voor heel veel Amsterdammers.'
Lees ook: PvdA wil festivals naar stadsranden
Fractievoorzitter Marjolein Moorman ziet dat anders. 'We hebben nu driehonderd festivals per jaar in Amsterdam. Amsterdam is de festivalhoofdstad van Europa. De vraag is of je dat moet willen. (..) Ik vind dat je van tevoren moet kijken hoe we die groei aangaan. We laten het nu te veel over ons heen komen. Laten we dat omdraaien en laten we daar niet te lang mee wachten.'
Volgens Wynia lost het verplaatsen van de festivals naar de stadsranden niets op. 'Ik ben ook heel erg benieuwd wat zij in gedachte heeft als de randen van de stad. Amsterdam is niet zo groot en je zit hier aan de rand al heel gauw aan de rand van de volgende gemeente. Die zien ons aankomen met onze festivals.’”
In Ouder-Amstel zien ze inderdaad Sjoerd Wynia al aankomen met zijn Buiten Westen.