Vanmiddag had ik de zoveelste hoorzitting over festivals in het Gaasperpark. De ambtenaren van de afdeling vergunningen en de juridische afdeling brengen dit ook te pas en te onpas naar voren in rechtszaken. Zij gaan er kennelijk van uit dat bezwaren, beroepen en rechtszaken niet fatsoenlijk zijn en zelfs niet mogen. Ook WOB-verzoeken staan tegenwoordig bij de gemeente Amsterdam in het verdomhoekje. Op deze manier wordt al door de ambtenarij stemming gemaakt tegen burgers die besluiten van gemeentebesturen betwisten.
Rechtsonzekerheid en strijdigheid met de Algemene wet bestuursrecht heb ik vandaag voor de zoveelste keer ter sprake gebracht. En terecht. De voorzitter van de bezwarencommissie begon met het uitleggen van de taak van de commissie, en dat was: uitgaan van het bestaande beleid, want dat was ‘vastgesteld’. Met andere woorden zij stelde dat de commissie niet toetst aan wetten en regels maar enkel nagaat of in het huidige beleid de procedures goed zijn gevolgd. Dat betekent dat deze commissie niet onafhankelijk is. Dat is in feite ook de werkelijkheid in veel bezwarencommissies; dus niets nieuws onder de zon. Maar het werd vandaag wel erg cru gezegd. Hoorzittingen in Zuidoost zijn niet onafhankelijk, omdat zij uitgaan van het vastgestelde beleid. Dat is ook gebleken toen de Raad van State in twee gevallen (namelijk voor Amsterdam Open Air en Reggae Lake) de besluiten van het stadsdeelbestuur tot verlening van een omgevingsvergunning nietig verklaarde. En wel wegens rechtsonzekerheid en strijdigheid met de Awb. De voorgaande bezwarencommissies hebben hun werk dus niet zorgvuldig en niet onpartijdig uitgevoerd.
Als hoorzittingen inderdaad een wassen neus zijn, schaf ze dan maar meteen af en roep de dictatuur uit.
Die rechtsonzekerheid en strijdigheid met de Awb bestaat dus, mede gezien de gang van zaken tijdens deze hoorzitting, tot op de dag van vandaag. Want ook de bezwarencommissies gaan uit van het onaantastbare beleid. Dat betekent ook dat de bezwarencommissie niet juridisch toetst op wetten en verordeningen, maar zich strikt houdt aan het beleid. Dan is het toch vreemd dat de Raad van State die besluiten nietig verklaard heeft. Anders gezegd, stadsdeel Zuidoost en de gemeente Amsterdam storen zich in de eerste plaats niet aan de wetgeving, maar ook niet aan de rechtspraak. De vergunningverlening gaat gewoon door, en de interpretatie van de uitspraken van de Raad van State door het bestuur van Zuidoost wordt klakkeloos overgenomen door de bezwarencommissies. Nog steeds kunnen bezwaren pas ingediend worden nadat de festivals al hebben plaatsgevonden, de hoorzittingen komen maanden later, en de rechtszaken minstens een jaar later, bij de Raad van State meestal jaren later. Al die jaren blijft de rechtsonzekerheid bestaan.
De ambtenaren blijven intussen maar zeuren over de talrijke rechtszaken die gevoerd worden, maar vergeten daarbij dat dat hun eigen schuld is en dat ze het koste wat het kost burgers van begin af aan al te vaak onontvankelijk verklaren; worden burgers door de rechtbank wel ontvankelijk verklaard, dan doen de ambtenaren er alles aan om een beleid te verdedigen waarin de belangen van burgers niet werden meegewogen. Het gaat in deze maatschappij altijd om geld, en ondernemers krijgen het voordeel van de twijfel en komen overal mee weg. Er is in het evenementenbeleid van Amsterdam duidelijk sprake van sterke partijdigheid ten gunste van festivalorganisatoren.
De uitvoerende macht is vergeten dat zij uitvoerend is - ter uitvoering van wet- en regelgeving - en dat zij de juridische onderbouwing moet meenemen in haar besluitvorming. Zij ondergraaft daarmee de democratische rechtstaat. Dat is een zeer ernstige zaak, waar de Raad van State al jaren voor waarschuwt.
Van een zorgvuldige beoordeling door bezwarencommissies is vaak geen sprake, omdat ze in de meeste gevallen uitgaan van het gelijk van hun besturen. De commissies worden bevolkt door ambtenaren. En welke ambtenaar durft het beleid van zijn eigen gemeente onderuit te halen? Dat zou dan een zeer grote uitzondering zijn.
De motivering van het evenementenbeleid van Amsterdam is duidelijk het financiële belang van festivalorganisatoren (amusement als maatschappelijk belang), en burgers moeten de overlast maar slikken. Dat zei een paar jaar geleden wethouder Choho al.
Een bezwarencommissie behoort een besluit volledig en niet marginaal te toetsen. Ook als dat betekent dat de bezwarencommissie een inhoudelijk oordeel moet vellen over (beleidsmatige) aspecten van de primaire beslissing. De bezwarencommissie stelde vandaag in feite dat zij zich niet bezig zal houden met de beleidsaspecten van het genomen besluit. Dat is nogal wat. De onafhankelijkheid van de commissie is daarom onbestaande.
Bovendien rammelt het besluit qua zorgvuldigheid omdat er nog verschillende onderzoeken lopen over het geluid, de bodem en de ecologie. De resultaten daarvan zijn nog niet gekend. Als het om een evaluatie van festivals gaat dan zijn het weer ambtenaren die die evaluaties opstellen; inbreng van omwonenden en ervaringsdeskundigen wordt niet op prijs gesteld. De schade aan het Gaasperpark is nog steeds niet duidelijk vastgesteld. De motivering en onderbouwing van de vergunningen tot nog toe is daarom zeer twijfelachtig en onzorgvuldig. De indruk wordt gewekt dat de gemeente door zijn partijdigheid die schade niet onder ogen wil zien.
Het besluit van de bezwarencommissie ligt nu dus al vast. Het verzoek van de commissie om voor de zoveelste keer aan te tonen dat de Stichting Natuurbescherming ZO ontvankelijk verklaard moet worden gezien haar talrijke activiteiten is onderdeel van het beleid van Zuidoost om het burgers zo moeilijk mogelijk te maken en het beleid het koste wat het kost door te drukken. Van een eerlijke afweging van belangen is nooit sprake geweest. De jurist en de vergunningverlener van Zuidoost hebben tijdens vorige rechtszaken al honderden voorbeelden ontvangen en bekeken van de activiteiten van mijn stichting. Zij weten ervan. Toch blijft men proberen om mijn stichting onontvankelijk te verklaren. Waarmee weer duidelijk wordt dat deze bezwarencommissie niet onafhankelijk is, maar strikt het beleid en de onzindelijke gebruiken volgt die al jaren in Zuidoost opgeld doen. De jurist van Zuidoost is in elke rechtszaak al door de rechters tot de orde geroepen. Tijdens een vorige zitting kreeg hij van een rechter het commentaar dat hij toch niet verwacht van de rechtbank dat zij burgers onontvankelijk gaat verklaren omdat zij bijvoorbeeld een WOB-verzoek indienen. Maar dat is juist al jaren het probleem: Zuidoost verklaart het liefst iedereen onontvankelijk die WOB-verzoeken, bezwaren en beroepen indient. Inzake Amsterdam Open air 2018 is er nog steeds geen besluit na hoorzitting. In 2014 en 2015 was precies hetzelfde aan de hand: het bestuur had geweigerd om een besluit bekend te maken, enkel met als doel om een rechtszaak te verhinderen, want om in beroep te gaan is een besluit nodig. De juristen zouden intussen moeten weten dat ook het ontbreken van een besluit te zien is als een besluit. Dus over 2018 komt er weer een rechtszaak, ook al heeft de jurist van Zuidoost een gelijkaardige zaak tot in de Raad van State verloren en weet dat hij fout zit. Dat is een regelrechte schoffering van de rechtspraak en de wet. Zuidoost, nergens anders.
In de jaarverslagen van de Raad van State van de voorbije jaren staan voortdurend waarschuwingen over ondeugdelijke besluitvormingsprocessen. Zie uittreksels hieronder. Overheden nemen besluiten die juridisch en ambtelijk niet zorgvuldig en gemotiveerd tot stand zijn gekomen. In een neoliberale maatschappij zijn ondernemers de enige belanghebbenden. Zij schofferen vaak al de wet- en regelgeving en leggen die eigengereid uit, zodat burgers wel verplicht worden om naar de rechtbank te stappen, en negeren daarna ook vaak uitspraken die zij weer eigengereid interpreteren. Ik durf wel te stellen dat in stadsdeel Zuidoost de situatie mogelijk erger is dan elders in Amsterdam, hoewel ik daarvoor mijn hand niet in het vuur zou willen steken. De gemeente Amsterdam wordt regelmatig tot de orde geroepen door de Provincie Noord-Holland en de Rekenkamer. Tot nog toe met nauwelijks enig resultaat.
Een tijd geleden heeft de gemeente zelfs de externe bezwarencommissies (met juristen van buitenaf) gewijzigd in interne commissies (met ambtenaren). WOB-verzoeken worden de laatste tijd niet meer gehonoreerd. 'Geen tijd', zei een raadslid van GroenLinks. Rechtsonzekerheid is schering en inslag in Amsterdam. Zo heeft de gemeente nog steeds geen besluit bekend gemaakt na bezwaren en een hoorzitting over Amsterdam Open Air 2018. De gemeente reageert zelfs niet op ingebrekestellingen en aanmaningen. Hoe onbehoorlijk had u het gehad willen hebben?
Uittreksels uit Jaarverslagen van de Raad van State:
2015: "In Nederland is er vanouds naar gestreefd om de aandacht voor verschillende belangen en waarden structureel in het besluitvormingsproces een plaats te geven, juist om een structurele krachtmeting tussen rechter en bestuur te voorkomen. Onder druk van de behoefte aan voortvarende besluitvorming en het vinden van politiek en maatschappelijk draagvlak daarvoor, schuiven de onderscheiden fasen van de besluitvorming in elkaar. Hierbij gaan politiekbestuurlijke overeenstemming en juridische besluitvorming steeds meer samenvallen.
Waar voorheen het juridisch, praktisch en bestuurlijk haalbare en mogelijke werd verkend om op basis van de uitkomst tot politieke keuzen te komen, gaat thans politieke overeenstemming vaak vooraf aan toetsing van wat rechtens en praktisch mogelijk en haalbaar is. Eerst worden afspraken gemaakt waarna juridische en praktische bedenkingen steeds minder zwaar gaan wegen dan de vaak moeizaam bereikte overeenstemming. Deze wordt dan onaantastbaar.
Dit wordt versterkt wanneer de gemaakte afspraken met maatschappelijke of politieke partijen in gedetailleerde regeer-, bestuurs- of beleidsakkoorden worden vastgelegd.”
2017: "Een verschijnsel waar beide Afdelingen in hun dagelijkse praktijk regelmatig tegenaan lopen, is de groeiende complexiteit van de regelgeving of, beter gezegd, van de verstrengeling van regelgeving. Met dat laatste wordt gedoeld op het verschijnsel dat verschillende wettelijke systemen en regimes over elkaar heen schuiven. Daardoor is het voor justitiabelen moeilijk te achterhalen welke bepalingen wel of niet van toepassing zijn, terwijl zij bij zelfs geringe overtredingen wel geconfronteerd worden met forse sancties of maatregelen. Ook bestuursorganen kunnen steeds vaker zelf de weg niet meer vinden in de verstrengelde regelingen. Toch nemen zij desondanks ook dan een beslissing in de gedachte dat de rechter maar moet uitzoeken wat wel en niet kan. Dat leidt tot rechtsonzekerheid, terwijl burgers worden opgezadeld met risico’s die het gevolg zijn van weinig toegankelijke en ondoorzichtige wet- en regelgeving. Ontoegankelijkheid en ondoorzichtigheid die soms de uitkomst zijn van een proces waarbij de wetgever verduidelijking als oogmerk heeft.”
2018: "Het gaat bij het algemeen belang niet alleen om een uitwisseling van deelbelangen of om wat een meerderheid afspreekt, maar ook om de beginselen van de democratische rechtsstaat. Daarin wordt rekening gehouden met de belangen en rechten van minderheden en individuen.”